Hoạt động lột xác của tôm không chỉ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của tôm mà còn là cơ sở để loại bỏ các vi khuẩn, vết thương, vết sẹo, ký sinh trùng… tạo ra một lớp cơ thể mới. Và quá trình này phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố dinh dưỡng, môi trường nước. Vậy, làm thế nào để chăm sóc tôm giai đoạn lột xác đúng cách?
Tôm là loài động vật thủy sản đặc biệt khi chúng lột xác thường xuyên trong suốt vòng đời của mình. Nếu được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, tôm sẽ lột vỏ theo đúng chu trình. Ngược lại, nếu thiếu đi nguồn dinh dưỡng, tỷ lệ lột vỏ của chúng sẽ rất kém, dẫn đến sinh trưởng chậm, cơ thể kém phát triển, ảnh hưởng đến năng suất của vụ nuôi.
Các nội dung chính
Chu kỳ và quy trình lột xác của các loại tôm trong ao nuôi
Chu kỳ và quy trình lột xác của tôm thẻ chân trắng
| Ngày nuôi | Chu kỳ | Quy trình |
| 1 – 15 | Hàng ngày | Lớp vỏ cũ ở giữa bụng và đầu ngực bị nứt ra, sau đó tôm uốn cong cơ thể, đưa các phần của đầu ngực ra trước rồi đến phần bụng và các phần ở sau.
Thông thường, thời gian để tôm lột bỏ hoàn toàn lớp vỏ cũ là từ 5 – 7 phút. |
| 15 – 30 | 2 – 3 ngày/lần | |
| 30 – 45 | 3 – 5 ngày/lần | |
| 45 – 75 | 7 ngày/lần | |
| 75 – 90 | 10 ngày/lần | |
| Từ 90 trở lên | 14 ngày/lần |
Chu kỳ và quy trình lột xác của tôm sú
| Ngày nuôi | Chu kỳ | Quy trình |
| 2 – 5 | 7 ngày/lần | Tương tự như tôm thẻ chân trắng. |
| 6 – 9 | 7 – 8 ngày/lần | |
| 10 – 15 | 9 – 10 ngày/lần | |
| 15 – 22 | 12 – 13 ngày/lần | |
| 22 – 33 | 14 – 16 ngày/lần | |
| Từ 33 ngày trở lên | >20 ngày/lần |
Chu kỳ và quy trình lột xác của tôm càng xanh
| Khối lượng (g/con) | Chu kỳ (ngày) | Quy trình |
| 1 – 2 | 6 | Tương tự như tôm thẻ chân trắng. Thời gian lột xác của tôm càng xanh chỉ từ 5 – 7 phút. |
| 2 – 5 | 9 | |
| 6 – 10 | 13 | |
| 11 – 15 | 17 | |
| 16 – 20 | 18 | |
| 21 – 25 | 20 | |
| 26 – 35 | 22 | |
| 36 – 60 | 23 – 24 |
Các yếu tố ảnh hưởng đến giai đoạn lột xác của tôm
Môi trường
Các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến giai đoạn lột xác của tôm bao gồm: độ pH, oxy hòa tan, độ mặn và độ kiềm. Trong đó:
- Độ pH: Ảnh hưởng chủ đến đến quá trình lột xác của tôm. Độ pH phù hợp cho quá trình là nằm ở mức 7.5 – 8.0.
- Oxy hòa tan: Hàm lượng ở mức 4 – 6 mg/l sẽ giúp tôm lột xác dễ dàng hơn. Bà con nên tăng cường quạt nước và sục khí trong quá trình lột xác của tôm để đảm bảo cung cấp đủ lượng Oxy hòa tan.
- Độ kiềm: Độ kiềm thích hợp để tôm lột xác là 80 – 120 mg CaCO3/l.
- Độ mặn: Ao có độ mặn cao để giúp tôm lột vỏ và làm cứng vỏ mới dễ dàng hơn.
Dinh dưỡng
Đây là yếu tố vô cùng quan trọng, ảnh hưởng lớn đến quá trình lột xác của tôm. Theo đó, tôm cần có hàm lượng đạm chiếm tổng số 32 – 45% thức ăn. Ngoài ra, bà con cũng không nên cho tôm ăn các loại thức ăn không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, thiếu các khoáng chất cần thiết và dinh dưỡng cho tôm.
Nếu được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và khoáng chất từ thức ăn và nước, tôm sẽ lột vỏ dễ dàng và vỏ nhanh cứng hơn. Nếu ao nuôi và thức ăn thiếu khoáng, tôm sẽ khó lột và vỏ mới lâu cứng, dễ bị ký sinh trùng, vi khuẩn, nấm gây bệnh.
Một số căn bệnh
Nếu tôm bị mắc một số bệnh như đóng rong, tôm còi, nấm… thì sẽ chậm lột vỏ hoặc không thể lột vỏ, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển, thậm chí còn khiến chúng yếu ớt và dễ chết.
Cách chăm sóc tôm giai đoạn lột xác
Tôm lột xác là một quy trình diễn ra tự nhiên. Tuy nhiên, nếu bà con nhận thấy tôm có dấu hiệu lột xác không đồng loạt, có thể tập trung bổ sung vào hai yếu tố chính là dinh dưỡng và khoáng chất. Cụ thể như sau:
Protein
Dưới đây là bảng nhu cầu protein của tôm thẻ chân trắng và tôm sú:
| Loài | Kích cỡ tôm (g) | Yêu cầu protein trong thức ăn (%) |
| Tôm sú | < 5 | 45 |
| 5-10 | 42 – 45 | |
| > 10 | 40 – 42 | |
| Tôm thẻ chân trắng | < 3 | 40 |
| 3-8 | 38 | |
| > 8 | 35 – 38 |
Carbohydrate
Thông thường, các loài giáp xác sẽ có nhiều men tiêu hóa carbohydrate như cellulose, amylaza, kitinaza,… để tiêu hóa chất xơ. Song, tôm lại có ruột và dạ dày ngắn nên khả năng tiêu hóa các dạng chất xơ khá kém. Do đó, bà con nên bổ sung loại thực phẩm chỉ chứa khoảng 4 – 5 % chất xơ vào thức ăn cho tôm (chẳng hạn như rong biển và bột cỏ) để giúp tôm dễ tiêu hóa hơn.
Lipid
Lipid là chất đóng vai trò cung cấp axit béo thiết yếu và năng lượng, tham gia vào việc xây dựng cấu trúc màng tế bào, hỗ trợ hấp thu vitamin A, D, E, K và một số chất khác, đồng thời cũng là tiền chất thúc đẩy quá trình tăng trưởng, lột xác và nâng cao hệ miễn dịch của tôm. Song, tôm lại khó tiêu hóa chất này do không có muối mật nên bà con cần đảm bảo hàm lượng lipid trong thức ăn luôn dưới 10%.
Vitamin
Bà con cần bổ sung các nhóm vitamin B, C, E vào thức ăn và lưu ý khi sử dụng vitamin nhóm D, C bởi nếu cho tôm ăn quá liều có thể dẫn đến dịch bệnh (Bệnh virus đốm trắng, bệnh Hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính…) . Ngoài ra, các vitamin A và K cũng rất cần thiết và nên có trong thành phần thức ăn của tôm.
Khoáng chất
Chất khoáng có trong ao là yếu tố giúp tôm có thể lột xác đồng đều hơn, tái tạo vỏ mới nhanh hơn. Những ao có độ mặn càng cao thì hàm lượng khoáng hòa tan càng cao. Ngược lại, độ mặn càng thấp sẽ khiến tôm khó lột vỏ hơn.
Với những ao nuôi có mật độ dày, khoáng chất sẽ giảm đột ngột trong môi trường nước nếu tôm lột xác đồng loạt. Mặt khác, khoáng chất là yếu tố khiến tảo phát triển, có thể đạt mật độ dày từ 1 – 3 ngày sau khi tôm lột, khiến môi trường nuôi xấu đi nhanh chóng và tôm cũng dễ nhiễm bệnh hơn.
Do đó, bà con nên dựa vào đặc điểm của từng ao nuôi để bổ sung đầy đủ khoáng chất. Thông thường, khoáng sẽ có hai dạng: đa lượng và vi lượng. Khoáng đa lượng sẽ bao gồm các khoáng chất dưới dạng các hợp chất CaCl2, MgSO4, MgCl2 hoặc muối ăn, vôi,… dùng để đánh trực tiếp vào nước. Còn khoáng vi lượng bao gồm Cr, Se, Co, I, Cu, Zn, Mn, Fe, V, Si,… phối trộn ở dạng nước hoặc bột để trộn thức ăn.
Đừng quên bổ sung men vi sinh đường ruột MICROBE-LIFT DFM
Men vi sinh đường ruột MICROBE-LIFT DFM cung cấp lợi khuẩn cho đường ruột tôm, giúp phân giải thức ăn, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng, giúp tôm mau ăn chóng lớn và phòng ngừa các bệnh về đường ruột, tăng cường hệ miễn dịch. Cách sử dụng cùng rất đơn giản, chỉ cần trộn 0,5 gram – 1 gram men vi sinh Microbe-Lift DFM với 1kg thức ăn cho tôm là được.
Trong quá trình tôm lột xác, bà con cần lưu ý các điều sau:
- Kiểm tra giai đoạn lột xác của tôm thường xuyên thông qua các dấu hiệu trên cơ thể tôm, như cơ thịt chắc, vỏ có màu nhạt nhưng chắc chắn và giòn hơn thông thường.
- Ghi nhật ký các đợt lột xác của tôm để dự đoán cho đợt lột xác tiếp theo.
- Điều chỉnh lượng thức ăn phù hợp tùy vào giai đoạn lột xác của tôm. Thông thường, tôm sẽ ăn ít trong giai đoạn này, do đó bà con cần đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng trước mỗi kỳ lột xác để tôm có đủ dưỡng chất.
- Đảm bảo các yếu tố về môi trường, bao gồm độ pH, Oxy hòa tan, độ kiềm, độ mặn và nhiệt độ.
Giai đoạn lột xác của tôm vô cùng quan trọng, do đó bà con cần lưu ý về các yếu tố môi trường, chế độ dinh dưỡng để cung cấp đủ lượng thức ăn, khoáng chất cần thiết, đồng thời thường xuyên quản lý và chăm sóc tôm trong giai đoạn này để tôm có thể sinh trưởng và phát triển tốt, đồng đều, giúp tăng năng suất khi thu hoạch.
Trên đây là những chia sẻ của Biogency cho bà con về chăm sóc tôm giai đoạn lột xác, hãy theo dõi website của chúng tôi hoặc gọi đến hotline 0909 538 514 để được tư vấn cho vụ mùa bội thu.
